Rzecznik Finansowy dr Bohdan Pretkiel wystąpił do Sądu Najwyższego z wnioskiem o podjęcie uchwały mającej na celu rozstrzygnięcie istniejących w orzecznictwie sądów rozbieżności w wykładni przepisów prawa w zakresie dopuszczalności ustalenia wysokości odszkodowania w oparciu o hipotetyczne koszty naprawy w sytuacji, gdy naprawa przy szkodzie częściowej stała się już niemożliwa w wyniku następczych działań poszkodowanego, co ma miejsce np. w razie zbycia pojazdu w stanie uszkodzonym lub jego uprzedniego naprawienia

Potrzeba skierowania zapytania prawnego do Sądu Najwyższego w odniesieniu do powyższej kwestii wynika z faktu, że dostrzegalna jest w orzecznictwie zmiana linii w zakresie rozliczania szkód metodą kosztorysową. W ostatnim czasie zapadły – istotne z punktu widzenia poruszonej problematyki orzeczenia Sądu Najwyższego.

Sąd Najwyższy w tych orzeczeniach poddaje pod wątpliwość prawidłowość utrwalonej linii orzeczniczej Sądu Najwyższego, jak i sądów powszechnych w zakresie możliwość ustalania wysokości odszkodowania w oparciu o hipotetyczne koszty naprawy (szkoda częściowa), w przypadku gdy przywrócenie stanu poprzedniego było możliwe, stało się natomiast niemożliwe wskutek późniejszych zdarzeń.

Rzecznik Finansowy w skierowanym do Sądu Najwyższego pytaniu prawnym, zwrócił m. in uwagę, że ustalenie wysokości szkody na podstawie hipotetycznie określonych kosztów przywrócenia pojazdu do stanu poprzedniego nie stoi w sprzeczności z art. 316 k.p.c.

Podnoszona w tym przypadku argumentacja przez sądy wskazywałaby, że poszkodowany w każdym przypadku musiałby czekać z naprawą pojazdu czy jego sprzedażą, aż do zakończenia rozprawy, kiedy dojdzie do ustalenia wysokości należnego odszkodowania.

Sąd zamykający rozprawę powinien oczywiście uwzględnić stan majątku poszkodowanego jaki zaistniał po zdarzeniu wywołującym szkodę, niemniej nie powinno uwzględniać się okoliczności, które nie stanowią normalnych następstw zdarzenia szkodzącego. W ocenie Rzecznika Finansowego niewątpliwie za zdarzenia pozostające poza normalnym związkiem przyczynowo skutkowym ze szkodą należy traktować m. in. taką sytuację jak sprzedaż czy naprawa uszkodzonego samochodu.

Zaakceptowanie nowej linii orzeczniczej, która jest sprzeczna z ugruntowanym i bogatym orzecznictwem Sądu Najwyższego w przedmiotowej materii, może dodatkowo prowadzić do dalszego ograniczania swobody dysponowania swoim majątkiem przez poszkodowanych – np. poprzez wymóg przedstawienia dowodów na przeprowadzoną naprawę pojazdu.

Złożony do Sądu Najwyższego wniosek ma na celu zwiększenie ochrony praw i interesów klientów podmiotów rynku finansowego w relacjach z ubezpieczycielami oraz zmiany praktyki zakładów ubezpieczeniowych polegającej na różnicowaniu sytuacji poszkodowanych w zależności od tego co zrobią ze swoim pojazdem – co może również budzić wątpliwości, biorąc pod uwagę zasadę równości wobec prawa określoną w art. 32 Konstytucji RP.

Ujednolicenie orzecznictwa pozwoli poszkodowanym na ocenę swoich szans procesowych, czy też podjęcie decyzji w przedmiocie tego co powinni poczynić ze swoim pojazdem w toku postępowania likwidacyjnego. Dlatego też w ocenie Rzecznika Finansowego niezbędne okazało się skierowanie do Sądu Najwyższego pytania prawnego w przedmiotowym zakresie.

Rzecznik Finansowy