Popieramy przedstawiony w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) nowy model rozwoju Polski. Kluczowe jest podkreślenie dialogu społecznego jako czynnika akceptacji zmian wprowadzanych przez rząd. Niepokoi nas już na tym etapie prac niespójność podejmowanych przez rząd działań z założeniami dokumentu. To ogranicza do niego zaufanie - napisała Konfederacja Lewiatan, oceniając tzw. plan Morawieckiego

Pracodawcy podkreślają, że jeśli odpowiedzialny rozwój ma służyć przyszłym pokoleniom, to kluczowe jest zapewnienie wysokiej jakości edukacji, stabilności finansów publicznych w długim okresie oraz podnoszenie podaży pracy i wzrost liczby miejsc pracy. Obecne działania rządu - źle przygotowana reforma edukacji, najwyższy w ostatnich 27 latach deficyt budżetowy oraz planowane obniżenie wieku emerytalnego temu nie sprzyjają.

Więcej czasu na innowacyjność
Oparcie trwałego rozwoju gospodarczego na innowacyjnych firmach jest możliwe jedynie w perspektywie długofalowej. Natomiast przestawienie gospodarki polskiej na tory innowacyjności w perspektywie SOR czyli do 2020 r. nie jest możliwe ze względu na m.in.: roczne opóźnienie realizacji programów finansowanych z funduszy UE, o 1/3 za niski poziom inwestycji publicznych i prywatnych (między 15 a 17% PKB), brak zwiększenia wydatków budżetowych na B+R (w 2017 r. wydatki będą niższe niż w 2016 r.) oraz niewystarczające mechanizmy podatkowe zaproponowane w nowelizacji ustawy o różnych formach wspierania działalności innowacyjnej.

Postulujemy szybsze zmiany legislacyjne w zakresie wspierania innowacji i inwestycji w B+R.

Kontrowersyjne plany podwyższenia podatków dla przedsiębiorców
Dla wzmocnienia przedsiębiorstw kluczowe jest tworzenie sprzyjających warunków wzrostu, uproszczenie systemu podatkowego i tworzenie zachęt do ekspansji zagranicznej. Gospodarstwa rolne nie powinny być w SOR stawiane na równi z firmami, z wyłączeniem producentów rolnych, ze względu na niską efektywność rolnictwa oraz zmniejszający się jego udział w PKB. Istotne jest natomiast dostrzeżenie roli sektora MSP i dużych firm, które z mniejszymi firmami tworzą łańcuch wartości w gospodarce. Niepokoi brak dalszych szczegółowych propozycji w SOR dla dużych firm.

Jesteśmy zwolennikami propozycji równoważenia udziału kapitału krajowego i zagranicznego jako kluczowych dla długofalowego rozwoju. Oznacza to jednak konieczność powtrzymania zaplanowanego wzrostu opodatkowania dla przedsiębiorstw wynikającego z propozycji jednolitej daniny przy jednoczesnym utrzymaniu przywilejów dla wybranych grup zawodowych oraz dalszego ograniczania funkcjonowania kapitałowego filara systemu emerytalnego, który jest jednym z największych źródeł krajowego finansowania inwestycji.

Zgadzamy się, że najlepszą inwestycją jest inwestycja w ludzi. Jednak w SOR brakuje kluczowych dla rozwoju zasobów ludzkich kwestii związanych z poprawą jakości edukacji, wprowadzeniem nowoczesnych technologii do nauczania i stałym podnoszeniem kompetencji nauczycieli. Działania ograniczające dostęp 6 latków do edukacji oraz planowane zmiany w systemie oświaty dotyczące głównie organizacji szkół, a nie jakości nauczania, spowodują chaos w oświacie i ograniczą możliwość osiągnięcie celów rozwojowych założonych w SOR.

Projekt budżetu z wielkim deficytem

Sprzeczny z założeniami SOR - kluczowego utrzymania w ryzach deficytu sektora finansów publicznych oraz długu publicznego - jest projekt budżetu na 2017 r. z najwyższym w historii deficytem. Zbyt optymistyczne są także założenia makroekonomiczne zwłaszcza, że grozi nam przekroczenie w 2017 r. dopuszczalnego w UE limitu deficytu finansów publicznych oraz dalsze osłabienie inwestycji prywatnych i samorządowych, które wpłynie na obniżenie tempa wzrostu gospodarczego.

Ryzyko, że nie uda się deficytów utrzymać w ryzach, jest największe od lat. Tym bardziej, że w 2017 r. nie będzie dodatkowych źródeł dochodów - przychodów z aukcji częstotliwości i wysokiego zysku NBP. Uzyskanie dochodów z „uszczelnionego" systemu podatkowego jest niepewne. Podobnie trudne do osiągnięcia będzie ograniczenie kosztów administracji i obsługi długu. Na plus należy odnotować lepsze od oczekiwanego wykonanie budżetu w 2016 r.

Większy interwencjonizm państwowy

Propozycja „zwiększenia odpowiedzialności instytucji państwa za kształtowanie procesów gospodarczych, społecznych i terytorialnych", które będą „selektywnie kreować warunki rozwoju" odbije się negatywnie na przedsiębiorcach, bo to oni poniosą konsekwencje interwencjonizmu w gospodarkę. Państwo powinno ułatwiać funkcjonowanie przedsiębiorstw poprzez ład instytucjonalny, zapewniający korzystne warunki dla przedsiębiorczości, dla innowacyjności i rozwoju. Elementem tego ładu powinna być polityka przemysłowa rozumiana jako polityka sektorowa i regionalna oparta na dostępnych zasobach, wiedzy, relacjach i innowacyjności. Musi ona być kształtowana przy udziale biznesu i nie ograniczać się do „własnych" zasobów, lecz uczestniczyć w globalnej gospodarce.

Proponowana redefinicja modelu rozwoju spowoduje zmianę zasad funkcjonowania instytucji publicznych i zwiększy ich interwencjonizm. Uważamy, że państwo nie może rościć sobie prawa do decydowania o większości procesów społecznych i gospodarczych, nie ma kompetencji do konkurowania na wolnym rynku i aby działać skutecznie, musi być zdolne do samoograniczania się.

Popieramy założenie w SOR większej odpowiedzialność państwa za kształtowanie procesów gospodarczych i kreowanie warunków rozwoju ale sprzeciwiamy się zwiększeniu bezpośredniej interwencji niemal w każdy obszar, który ma wpływ na produktywność. Państwo nie może zastępować podmiotów prywatnych, a jego ingerencja musi być ograniczona do np. zamówień i kontraktów w obszarze B+R i innowacji. Inaczej państwo przestaje być podmiotem tworzącym warunki instytucjonalne, a staje się aktywnym graczem na istniejącym rynku.

SOR definiuje w sposób szczątkowy kryteria i nie odnosi się do informacji kluczowych o funkcjonowaniu systemu wsparcia. Brak informacji o sposobie podejmowania decyzji, o sposobie i przebiegu interwencji państwa, o kryteriach wsparcia. W strategii powinien zostać szczegółowo przedstawiony sposób funkcjonowania systemu oraz gwarancja przejrzystości kryteriów i decyzji Kryteria powinny pojawić się już w dokumentach wykonawczych.

Kluczowe dla realizacji nowego modelu rozwoju gospodarczego i społecznego będzie zapewnienie efektywności państwa, w tym jego instytucji, prawa i procedur. Istnieje sprzeczność pomiędzy zdefiniowaną w SOR potrzebą budowy silnych instytucji, a realną polityką, która te instytucje niszczy. Dla rozwoju konieczne są silne instytucje, przejrzyste przepisy, zasady i prawo. Troska o to powinna być osią spinającą strategię.

Jaka rola państwa?

Role państwa w Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju powinny zostać określone w następujący sposób, w nawiązaniu do wcześniejszych dokumentów strategicznych:

a. odpowiedzialnie zarządzać finansami publicznymi, prowadząc zrównoważoną politykę finansową państwa, dbając o równowagę między dochodami a wydatkami budżetowymi;

b. tworzyć optymalne warunki dla rozwoju poprzez realne definiowanie osiągalnych celów i proponowanie narzędzi dostosowanych do potrzeb poszczególnych grup interesariuszy;

c. posiadać sprawnie funkcjonującą administrację publiczną, opartą na profesjonalnym korpusie urzędników państwowych;

d. efektywnie dostarczać wysokiej jakości usługi publiczne;

e. zapewnić spójne prawo dobrej jakości;

f. posiadać sprawnie funkcjonujący wymiar sprawiedliwości;

g. ograniczać bezpośrednie zaangażowanie w gospodarkę ze względu na nadrzędną rolę regulatora procesów gospodarczych i kreować warunki dla rozwoju inicjatywy przedsiębiorstw prywatnych, nie zastępując ich w rozwijaniu technologii i innowacji.

LS

Informacja prasowa: Konfederacja Lewiatan