Nowelizowana obecnie ustawa z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji* zakłada korzystne dla obywateli zmiany związane z ponoszonymi przez nich kosztami na opłaty od poszczególnych czynności. Uelastycznia również przepisy dotyczące sankcji, jeśli dłużnik dobrowolnie podejmuje czynności w wyznaczonym przez komornika terminie. Jednak część zmian godzi w dotychczasowe rozwiązania, które się sprawdziły, dlatego BCC rekomenduje ich modyfikację

BCC pozytywnie ocenia zmianę przewidującą zastąpienie obecnie obligatoryjnego obowiązku uiszczenia opłaty stałej, dokonaniem wpłaty zaliczki na poczet opłaty stałej wyłącznie w przypadku, gdy komornik wezwie wierzyciela do uiszczenia zaliczki. Obecnie art. 49a ustawy uzależnia wszczęcie egzekucji świadczeń niepieniężnych oraz wykonanie postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia roszczenia niepieniężnego od uiszczenia przez wierzyciela określonej ustawowo opłaty stałej. Uniezależnienie wszczęcia egzekucji świadczeń niepieniężnych oraz dokonania zabezpieczenia roszczenia od uprzedniego pokrycia całej opłaty jest więc krokiem w dobrym kierunku.

Pozytywnie odnosimy się również do zmian obniżających opłaty. Obecnie art. 50 ustawy, określa wartość opłaty stałej w wysokości 50% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego za egzekucję odebrania rzeczy, natomiast opłata stała za wprowadzenie w posiadanie lub zarząd, albo opróżnienie lokalu, wynosi 40% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Przepisy nowelizujące dokonują obniżenia obu opłat stałych za powyższe czynności do wartości 20% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, z tym że wartość zaliczki na poczet dokonywanych czynności nie może przekroczyć 10% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.

Obniżenie wartości stałej opłaty za wprowadzenie wierzyciela w posiadanie w przypadkach innych niż wymienione w art. 51 ustawy, z obecnego poziomu 25% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego do 15% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przewiduje także nowelizacja dotycząca art. 54 ustawy.

Z kolei wprowadzenie art. 54a do ustawy w zaproponowanym brzmieniu zapobiega obciążaniu pełnymi kosztami zarówno dłużnika, jak również wierzyciela w przypadku, gdy dłużnik dobrowolnie podejmuje czynności w wyznaczonym przez komornika terminie. Obecne przepisy wskazują obowiązek wpłaty opłaty stałej za czynności komornika określonych w art. 50 ust. 1, art. 51 ust. 1 oraz art. 54 ust. 1 ustawy, niejako awansem, zatem przed rozeznaniem komornika w zakresie postawy dłużnika. Skutek obecnej regulacji doprowadza do nałożenia początkowo na wierzyciela, a finalnie na dłużnika pełnej wysokości opłaty stałej za czynności, które w konkretnych okolicznościach nie zostają przez komornika przeprowadzone.

Negatywnie oceniamy natomiast proponowane w projekcie uchylenie art. 57 ustawy. Pozbawia ono komornika uprawnienia do pobrania opłaty stałej w wysokości 25% przeciętnego wynagrodzenia w razie dokonywania czynności egzekucyjnych z udziałem Policji, Żandarmerii Wojskowej, wojskowych organów porządkowych, Straży Granicznej i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Warto podkreślić, że zawód komornika niesie za sobą ryzyko wystąpienia uszczerbku na zdrowiu oraz szkód na mieniu komornika w przypadku agresji dłużnika podczas dokonywanych czynności. Ustawodawca słusznie przewidział możliwość asysty służb mundurowych w dokonywanych czynnościach komorniczych. Dodatkowa opłata stała w przypadku niezbędności asysty służb mundurowych podczas podejmowanych czynności, ma również charakter prewencyjny. Uchylając powyższy obowiązek, ustawodawca daje swego rodzaju przyzwolenie na utrudnianie podjęcia czynności komorniczych z uwagi na brak finansowych konsekwencji takiego zachowania.

Nowelizacja przewiduje także, że do postępowań egzekucyjnych wszczętych przed dniem wejścia przepisu art. 54a, w przypadku, gdy po 21 października 2015 r. komornik nie ściągnął opłaty ustalonej odpowiednio na podstawie art. 50, art. 51 ust. 1 oraz art. 54 ustawy, komornik zwraca wierzycielowi tę opłatę, natomiast w przypadku ściągnięcia części tej opłaty do 22 października 2015 r. zwrotowi podlegać będzie tylko nieściągnięta część opłaty.

To niekorzystne, krzywdzące zmiany dla komorników, których działalność jest w istocie działalnością gospodarczą. Powyższe przepisy degenerują zasadę stabilności prawa oraz zasady, że prawo nie działa wstecz. Ustawodawca nie może kosztem przedsiębiorcy, dokonywać zmian w przepisach, których niekorzystne skutki sięgają niemal półtora roku wstecz. Koszty powyższej zmiany są przerzucone na komorników, którzy zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami są zobowiązani do podejmowania wyżej wskazanych czynności wyłącznie po uprzednim uregulowaniu przez wierzyciela opłaty stałej.

* Projekt ustawy o zmianie ustawy o komornikach sądowych, którego inicjatorem jest Komisja Ustawodawcza Senatu RP przewiduje zmiany w obecnie obowiązującej ustawie z 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, stanowiące wyraz obowiązku dostosowania obowiązującego systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 października 2015 r. (sygn. akt P 3/14), stwierdzającego niezgodność art. 51 ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. z 2016 r. poz. 1138, z późn. zm.) z Konstytucją.

LS

Informacja prasowa: BCC